Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή

Εν συντομία, το FreeBSD είναι ένα λειτουργικό σύστημα τύπου UNIX® για τις αρχιτεκτονικές AMD64 και Intel® EM64T, i386™ PC-98, IA-64, ARM®, PowerPC® και UltraSPARC®. Βασίζεται στην έκδοση «4.4BSD-Lite» του Πανεπιστημίου του Berkeley, με κάποιες βελτιώσεις από το «4.4BSD-Lite2». Βασίζεται επίσης έμμεσα στην εργασία μεταφοράς (port) του «Net/2» (επίσης από το Berkeley) που έγινε από τον William Jolitz (η οποία έγινε γνωστή με το όνομα «386BSD»), αν και δεν έχει μείνει σχεδόν τίποτα από τον αρχικό κώδικα του 386BSD. Πληρέστερη περιγραφή για το τι είναι το FreeBSD και πως μπορεί να λειτουργήσει για εσάς, μπορείτε να βρείτε στην δικτυακή τοποθεσία του FreeBSD.

Το FreeBSD χρησιμοποιείται από εταιρίες, παροχείς υπηρεσιών Internet (ISPs), ερευνητές, επαγγελματίες της Πληροφορικής, φοιτητές και οικιακούς χρήστες από όλο τον κόσμο, στη δουλειά τους, στην εκπαίδευση και για αναψυχή.

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το FreeBSD, παρακαλούμε διαβάστε το Εγχειρίδιο του FreeBSD.

Ο σκοπός του FreeBSD Project είναι να παρέχει λογισμικό το οποίο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιουσδήποτε σκοπούς και χωρίς περιορισμούς. Πολλοί από εμάς έχουμε επενδύσει σημαντικά στον κώδικα (και στο ίδιο το έργο) και σίγουρα δεν θα μας πείραζε και κάποια χρηματική αποζημίωση που και που, αλλά σίγουρα δεν επιμένουμε σε αυτό. Πιστεύουμε ότι η πρώτη και βασικότερη «αποστολή» μας είναι να παρέχουμε κώδικα σε όλους, για οποιοδήποτε πιθανό σκοπό, έτσι ώστε ο κώδικας μας να έχει την ευρύτερη δυνατή χρήση και επιτυγχάνει το μεγαλύτερο δυνατό όφελος. Πιστεύουμε ότι αυτός είναι ένας από τους σημαντικότερους σκοπούς του Ελεύθερου Λογισμικού και τον υποστηρίζουμε θερμά.

Ο κώδικας, στο δέντρο του πηγαίου μας κώδικα, ο οποίος εμπίπτει στη άδεια χρήσης GNU General Public License (GPL) ή GNU Library General Public License (LGPL) έχει περισσότερους περιορισμούς, αλλά αυτοί κλίνουν, ευτυχώς, προς την υποχρέωση ελεύθερης πρόσβασης αντί για το αντίθετο που είναι και το πλέον συνηθισμένο. Λόγω της αυξημένης πολυπλοκότητας που μπορεί να προκύψει από την εμπορική χρήση λογισμικού GPL, προσπαθούμε γενικά να αντικαταστήσουμε αυτό το λογισμικό με αντίστοιχο υπό την πιο χαλαρή άδεια FreeBSD, όπου αυτό είναι δυνατό.

Ναι. Οι περιορισμοί αυτοί δεν ελέγχουν πως χρησιμοποιείτε τον κώδικα, αλλά μόνο πως μεταχειρίζεστε το ίδιο το FreeBSD Project. Αν σας ενδιαφέρει σοβαρά η άδεια, διαβάστε την εδώ. Για τους απλώς περίεργους, η άδεια περιληπτικά γράφει:

• Μην ισχυρισθείτε ότι γράψατε αυτό το λογισμικό.

• Μη μας μηνύσετε αν χαλάσει.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, ναι. Αλλά αυτή η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί τόσο ξερά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν στην πραγματικότητα κάποιο λειτουργικό σύστημα. Χρησιμοποιούν εφαρμογές. Οι εφαρμογές είναι αυτές που χρησιμοποιούν το λειτουργικό σύστημα. Το FreeBSD είναι σχεδιασμένο για να παρέχει ένα στιβαρό και ολοκληρωμένο περιβάλλον για εφαρμογές. Υποστηρίζει μεγάλη ποικιλία από φυλλομετρητές, σουίτες γραφείου, προγράμματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, προγράμματα γραφικών, περιβάλλοντα προγραμματισμού, εξυπηρετητές δικτύου, και ουσιαστικά οτιδήποτε άλλο μπορεί να θελήσετε. Μπορείτε να διαχειριστείτε τις περισσότερες από αυτές τις εφαρμογές μέσω της Συλλογής των Ports.

Αν χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε μια εφαρμογή που είναι διαθέσιμη σε ένα μόνο λειτουργικό σύστημα, τότε απλά δεν μπορείτε να αντικαταστήσετε αυτό το λειτουργικό σύστημα. Είναι, όμως, πολύ πιθανό ότι θα βρείτε μια αντίστοιχη εφαρμογή στο FreeBSD. Αν θέλετε έναν σταθερό εξυπηρετητή για το γραφείο σας ή για το Internet, ένα αξιόπιστο σταθμό εργασίας, ή απλώς την ικανότητα να κάνετε την εργασία σας χωρίς διακοπές, είναι σχεδόν σίγουρο ότι το FreeBSD μπορεί να κάνει ότι χρειάζεστε. Πολλοί χρήστες υπολογιστών σε όλο τον κόσμο — τόσο αρχάριοι όσο και έμπειροι διαχειριστές συστημάτων UNIX — χρησιμοποιούν το FreeBSD ως το βασικό λειτουργικό σύστημα στους σταθμούς εργασίας τους.

Αν έρχεστε στο FreeBSD από κάποιο άλλο περιβάλλον τύπου UNIX, ξέρετε ήδη τα περισσότερα από αυτά που χρειάζεστε. Αν ωστόσο η εμπειρία σας προέρχεται από λειτουργικά συστήματα με γραφικό περιβάλλον, όπως τα Windows® και οι παλιότερες εκδόσεις του Mac OS®, θα πρέπει να επενδύσετε, όπως είναι αναμενόμενο, επιπλέον χρόνο για να εξοικειωθείτε με τον τρόπο εργασίας σε ένα σύστημα UNIX. Αυτό το FAQ, καθώς και το Εγχειρίδιο του FreeBSD αποτελούν εξαιρετικά αναγνώσματα για να ξεκινήσετε.

• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί χωρίς χρέωση, ακόμα και για εμπορικούς σκοπούς.

• Διατίθεται ο πλήρης πηγαίος κώδικας για το λειτουργικό σύστημα, και με τους ελάχιστους δυνατούς περιορισμούς σχετικά με τη χρήση του, τη διανομή του και την ενσωμάτωση του σε άλλα έργα (εμπορικά ή μη).

• Οποιοσδήποτε έχει να προτείνει μια βελτίωση ή διόρθωση, είναι ελεύθερος να υποβάλλει τον κώδικα του, ο οποίος και θα προστεθεί στο δέντρο πηγαίου κώδικα (αρκεί να πληρούνται μια-δυο βασικές προφανείς προϋποθέσεις).

• Αξίζει να αναφέρουμε ότι η λέξη «ελεύθερο» χρησιμοποιείται εδώ με δύο τρόπους, ο ένας σημαίνει «δωρεάν», και ο άλλος σημαίνει «μπορείτε να το κάνετε ότι θέλετε». Εκτός από ένα-δύο πράγματα που δεν μπορείτε να κάνετε με τον κώδικα του FreeBSD, για παράδειγμα να ισχυρισθείτε ότι τον γράψατε, μπορείτε στα αλήθεια να τον κάνετε ότι θέλετε.

Ο James Howard έχει γράψει μια καλή εξήγηση της ιστορίας και των διαφορών μεταξύ των διάφορων έργων για το DaemonNews, στο άρθρο Η Οικογένεια Λειτουργικών BSD.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο παράλληλοι κλάδοι στην ανάπτυξη του FreeBSD. Οι επίσημες εκδόσεις του FreeBSD παράγονται ταυτόχρονα και από τους δύο αυτούς κλάδους. Η σειρά των εκδόσεων 6.X δημιουργείται από τον κλάδο 6-STABLE και η σειρά εκδόσεων 7.X δημιουργείται από τον κλάδο 7-STABLE.

Μέχρι και την έκδοση 7.0, η σειρά εκδόσεων 6.X ήταν γνωστή ως -STABLE. Ωστόσο από την 7.0 και μετά, η σειρά 6.X θεωρείται ότι εισάγεται στη φάση της «εκτεταμένης υποστήριξης» και θα λαμβάνει μόνο διορθώσεις για σοβαρά προβλήματα, όπως π.χ. αυτά που αναφέρονται σε κενά ασφαλείας. Θα υπάρξουν περισσότερες εκδόσεις από τη σειρά 6-STABLE, αλλά αυτή θεωρείται πλέον «ξεπερασμένη» (legacy) και οι πιο πρόσφατες βελτιώσεις θα ενσωματωθούν μόνο στον κλάδο 7-STABLE.

Version 9.1 is the latest release from the 7-STABLE branch; it was released in Ιανουάριος 2007. Version 8.3 is the latest release from the 6-STABLE branch; it was released in Μάιος 2006.

Η έκδοση 9.1 είναι η πλέον τελευταία της σειράς 7-STABLE και δημιουργήθηκε στις Ιανουάριος 2007. Η έκδοση 8.3 είναι η πλέον τελευταία της σειράς 6-STABLE και δημιουργήθηκε στις Μάιος 2006.

Εν συντομία, η σειρά -STABLE προορίζεται για τους ISPs, τους εταιρικούς χρήστες καθώς και οποιοδήποτε χρήστη θέλει σταθερότητα και μικρό αριθμό αλλαγών σε σχέση με τα νέα (και πιθανόν ασταθή) χαρακτηριστικά που εμφανίζονται στη σειρά -CURRENT. Εκδόσεις μπορεί να γίνονται από οποιοδήποτε κλάδο, αλλά η έκδοση -CURRENT θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο αν είστε προετοιμασμένοι να χειριστείτε τα ενδεχομένως πιο ασταθή χαρακτηριστικά της (σε σχέση πάντα με την αντίστοιχη -STABLE).

Νέες εκδόσεις εμφανίζονται κάθε μερικούς μήνες. Αν και πολλοί επιλέγουν να διατηρούνται ενημερωμένοι και πιο συχνά μέσω του πηγαίου κώδικα του FreeBSD (δείτε τις ερωτήσεις στο FreeBSD-CURRENT και FreeBSD-STABLE), οι εκδόσεις είναι κάτι παραπάνω από υποχρέωση, καθώς ο πηγαίος κώδικας είναι περισσότερο ένας κινούμενος στόχος.

Περισσότερες πληροφορίες για τις εκδόσεις του FreeBSD μπορείτε να βρείτε στη Σελίδα Προετοιμασίας Εκδόσεων στην δικτυακή τοποθεσία του FreeBSD.

Το FreeBSD-CURRENT είναι η υπό εξέλιξη έκδοση του λειτουργικού συστήματος, το οποίο με τον καιρό θα εξελιχθεί στο νέο κλάδο FreeBSD-STABLE. Για το λόγο αυτό, παρουσιάζει συνήθως ενδιαφέρον μόνο σε όσους ασχολούνται με την ανάπτυξη κώδικα του συστήματος και σε σκληροπυρηνικούς χομπίστες. Δείτε το σχετικό τμήμα στο εγχειρίδιο για λεπτομέρειες σχετικά με το -CURRENT.

Αν δεν είστε εξοικειωμένος με το λειτουργικό σύστημα, ή δεν είστε ικανός να αναγνωρίσετε τη διαφορά μεταξύ ενός πραγματικού και ενός προσωρινού προβλήματος, μάλλον δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε το FreeBSD-CURRENT. Ο κλάδος αυτός ορισμένες φορές εξελίσσεται πολύ γρήγορα, και μπορεί ακόμα και η μεταγλώττιση του να μην είναι δυνατή για αρκετές συνεχόμενες μέρες. Όσοι χρησιμοποιούν το FreeBSD-CURRENT αναμένεται να είναι ικανοί να αναλύουν τα όποια προβλήματα και να τα αναφέρουν μόνο αν θεωρούν ότι πρόκειται για σημαντικά λάθη και όχι για «μικροπροβλήματα». Ερωτήσεις του τύπου «το make world παράγει κάποια σφάλματα σχετικά με τα groups» στη λίστα ταχυδρομείου -CURRENT, μπορεί να αντιμετωπιστούν περιφρονητικά.

Κάθε μήνα, παράγονται στιγμιότυπα εκδόσεων που βασίζονται στην τρέχουσα κατάσταση των κλάδων -CURRENT και -STABLE. Οι στόχοι πίσω από κάθε έκδοση στιγμιότυπου είναι:

• Ο έλεγχος της τελευταίας έκδοσης του λογισμικού εγκατάστασης.

• Να δώσει τη δυνατότητα εύκολης εγκατάστασης σε όσους επιθυμούν να εγκαταστήσουν το -CURRENT ή το -STABLE αλλά δεν έχουν το χρόνο ή το εύρος ζώνης να το παρακολουθούν μέρα με τη μέρα.

• Η διατήρηση ενός σταθερού σημείου αναφοράς σχετικά με τον πηγαίο κώδικα, σε περίπτωση που χαλάσουμε κάτι πολύ άσχημα αργότερα. (Αν και λόγω της χρήσης του CVS είναι δύσκολο να συμβεί κάτι πραγματικά τόσο φρικτό.)

• Να εξασφαλιστεί ότι κάθε νέο χαρακτηριστικό και διόρθωση που χρειάζεται έλεγχο, θα έχει το μεγαλύτερο δυνατό κοινό πιθανών δοκιμαστών.

Δεν παρέχεται καμία εγγύηση «τελικής ποιότητας» για τα στιγμιότυπα του κλάδου -CURRENT. Αν χρειάζεστε ένα σταθερό και δοκιμασμένο σύστημα, θα πρέπει να προτιμάτε τις επίσημες πλήρεις εκδόσεις ή τα στιγμιότυπα του κλάδου -STABLE.

Περισσότερες πληροφορίες για τα στιγμιότυπα μπορείτε να βρείτε στη σελίδα στιγμιότυπων εκδόσεων.

Επίσημα στιγμιότυπα εκδόσεων παράγονται μια φορά το μήνα για όλους τους ενεργούς κλάδους ανάπτυξης. Ημερήσια στιγμιότυπα για τις πιο δημοφιλείς αρχιτεκτονικές (i386 και amd64) μπορείτε να βρείτε στη σελίδα http://snapshots.us.freebsd.org/.

Όταν κυκλοφόρησε το FreeBSD 2.0.5, η ανάπτυξη του FreeBSD χωρίστηκε σε δύο κλάδους. Ο ένας κλάδος ονομάστηκε -STABLE, και ο άλλος -CURRENT. Το FreeBSD-STABLE απευθύνεται σε Παροχείς Υπηρεσιών Internet (ISPs) και άλλες εμπορικές χρήσεις, όπου οι απότομες αλλαγές και τα τυχόν πειραματικά χαρακτηριστικά είναι γενικά ανεπιθύμητα. Στον κλάδο αυτό ενσωματώνονται μόνο καλά δοκιμασμένες διορθώσεις και άλλες μικρές αλλαγές. Από την άλλη μεριά, το FreeBSD-CURRENT βρίσκεται σε μια μοναδική αδιάκοπη γραμμή ανάπτυξης από την εποχή της κυκλοφορίας της έκδοσης 2.0, οδηγώντας προς την έκδοση 9.1-RELEASE αλλά και μετά από αυτή. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το άρθρο «Προετοιμασία Εκδόσεων του FreeBSD: Δημιουργία του Κλάδου Έκδοσης».

Ο κλάδος 2.2-STABLE εγκαταλείφθηκε με την κυκλοφορία της έκδοσης 2.2.8. Ο κλάδος 3-STABLE τελείωσε με την κυκλοφορία της έκδοσης 3.5.1, που ήταν και η τελευταία της σειράς εκδόσεων 3.X. Ο κλάδος 4-STABLE τελείωσε με την κυκλοφορία της έκδοσης 4.11, της τελευταίας της σειράς 4.X. Οι μόνες αλλαγές που γίνονται κατά βάση σε κάθε ένα από αυτούς τους κλάδους, έχουν σχέση με διορθώσεις σε κενά ασφαλείας. Η υποστήριξη των κλάδων 5-STABLE σταμάτησε με την έκδοση 5.5, την τελευταία έκδοση της σειράς 5.X. Η υποστήριξη για τη σειρά εκδόσεων 6-STABLE θα συνεχιστεί για λίγο καιρό ακόμα, αλλά θα επικεντρωθεί περισσότερο σε διορθώσεις κενών ασφαλείας και άλλων σοβαρών προβλημάτων.

Ο κλάδος 9.1-STABLE είναι ο -STABLE κλάδος που βρίσκεται υπό ενεργή ανάπτυξη. Η τελευταία κυκλοφορία που βασίζεται στον κλάδο 9.1-STABLE είναι η 9.1-RELEASE, και έγινε στις Ιανουάριος 2007.

Ο κλάδος 8-CURRENT είναι ο κλάδος -CURRENT που αναπτύσσεται αυτή τη στιγμή ενεργά ώστε να δημιουργηθεί η νέα γενιά του FreeBSD. Δείτε το τμήμα Τι είναι το FreeBSD-CURRENT; για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό τον κλάδο.

H Ομάδα Οργάνωσης των Εκδόσεων <re@FreeBSD.org> δίνει στην κυκλοφορία μια καινούρια έκδοση του FreeBSD κάθε περίπου τέσσερις μήνες, κατά μέσο όρο. Οι ημερομηνίες κυκλοφορίας ανακοινώνονται αρκετό καιρό πριν, ώστε όσοι δουλεύουν πάνω στο σύστημα να ξέρουν πότε οι εργασίες τους πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί και δοκιμαστεί. Πριν από κάθε κυκλοφορία, προηγείται μια περίοδος δοκιμών, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η προσθήκη νέων χαρακτηριστικών δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σταθερότητα της έκδοσης. Πολλοί χρήστες θεωρούν αυτό το είδος της προσοχής ένα από τα καλύτερα πράγματα σχετικά με το FreeBSD, αν και η αναμονή ως ότου φτάσουν όλα τα ωραία νέα χαρακτηριστικά το -STABLE μπορεί να γίνει λίγο εκνευριστική.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία κυκλοφορίας (περιλαμβανομένου και ενός χρονοδιαγράμματος επικείμενων κυκλοφοριών) μπορούν να βρεθούν στις σελίδες προετοιμασίας εκδόσεων στη δικτυακή τοποθεσία του FreeBSD.

Για τους πιο ενθουσιώδεις, υπάρχουν καθημερινά στιγμιότυπα (binary snapshots) όπως αναφέρθηκε πιο πάνω.

Οι βασικές αποφάσεις που αφορούν το FreeBSD Project, όπως η συνολική κατεύθυνση του έργου και ποιος επιτρέπεται να προσθέσει πηγαίο κώδικα στο δέντρο, παίρνονται από την βασική ομάδα (core team) που αποτελείται από 9 άτομα. Υπάρχει μια ακόμα μεγαλύτερη ομάδα με περισσότερα από 350 άτομα που ονομάζονται διαπράκτες (committers) και οι οποίοι έχουν την έγκριση να κάνουν απευθείας αλλαγές στο δέντρο πηγαίου κώδικα του FreeBSD.

Ωστόσο οι περισσότερες σημαντικές αλλαγές συζητούνται από πριν στις λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, και δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με το ποιοι λαμβάνουν μέρος σε αυτές τις συζητήσεις.

Κάθε σημαντική έκδοση του FreeBSD είναι διαθέσιμη μέσω ανώνυμου FTP από τον διακομιστή FTP του FreeBSD:

• Η τελευταία κυκλοφορία που βασίζεται στο 6-STABLE, 9.1-RELEASE μπορεί να βρεθεί στον κατάλογο 9.1-RELEASE.

• Εκδόσεις που βασίζονται σεΣτιγμιότυπα γίνονται καθημερινά από τους κλάδους -CURRENT και -STABLE, και εξυπηρετούν κατά βάση όσους ασχολούνται με την ανάπτυξη και τον έλεγχο των τελευταίας γενιάς προγραμμάτων.

• Η τελευταία κυκλοφορία που βασίζεται στον κλάδο 5-STABLE, η 8.3-RELEASE, μπορεί να βρεθεί στον κατάλογο 8.3-RELEASE.

Πληροφορίες σχετικά με τη διάθεση του FreeBSD σε CD, DVD και άλλα μέσα μπορούν να βρεθούν στο Εγχειρίδιο.

Μπορείτε να κάνετε αναζητήσεις στη βάση δεδομένων με τις αναφορές προβλημάτων μέσω της διεπαφής αναζητήσεων στο Web.

Η εντολή send-pr(1) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την υποβολή αναφορών προβλημάτων, καθώς και αιτήσεων για αλλαγές, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Εναλλακτικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την αντίστοιχη δυνατότητα υποβολής αναφορών προβλημάτων μέσω της διεπαφής web με τη βοήθεια ενός προγράμματος φυλλομετρητή.

Πριν υποβάλετε μια αναφορά προβλήματος, παρακαλούμε διαβάστε το Γράφοντας Αναφορές Προβλημάτων για το FreeBSD, ένα άρθρο για το πως να γράφετε καλές αναφορές προβλημάτων.

Παρακαλούμε ελέγξτε τη λίστα της Τεκμηρίωσης στην κύρια δικτυακή τοποθεσία του FreeBSD.