FreeBSD handboek

The FreeBSD Dutch Documentation Project

Copyright © 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 The FreeBSD Dutch Documentation Project

Welkom bij FreeBSD! Dit handboek behandelt de installatie en het dagelijks gebruik van FreeBSD 8.3-RELEASE en FreeBSD 9.1-RELEASE. Aan deze handleiding wordt nog gewerkt, en is het resultaat van het werk van veel mensen. Veel hoofdstukken of paragrafen bestaan nog niet en wat bestaat dient soms nog bijgewerkt te worden. Als de lezer mee wil helpen aan dit project kan een mail gestuurd worden naar de FreeBSD documentatieproject mailinglijst. De meest recente versie van dit document is te vinden op de FreeBSD website. Eerdere versies van dit handboek zijn te vinden op http://docs.FreeBSD.org/doc/. Het kan ook gedownload worden in veel verschillende formaten en compressiewijzen van de FreeBSD FTP server of een van de vele mirrorsites. Een gedrukt exemplaar van het handboek is te koop bij de FreeBSD Mall (Engels). Het handboek kan ook doorzocht worden.

[ Opgedeeld HTML bestand / Enkel HTML bestand ]

Inhoudsopgave

I. Beginnen

1. Introductie

1.1. Overzicht
1.2. Welkom bij FreeBSD!
1.3. Over het FreeBSD Project

2. FreeBSD installeren op FreeBSD 8.X en eerder

2.1. Overzicht
2.2. Hardware-eisen
2.3. Voorbereidende taken
2.4. Beginnen met de installatie
2.5. Inleiding Sysinstall
2.6. Schijfruimte toewijzen
2.7. Wat installeren
2.8. Installatiemedia kiezen
2.9. De installatie bevestigen
2.10. Instellingen na de installatie
2.11. Problemen oplossen
2.12. Installeren voor gevorderden
2.13. Aangepaste installatiemedia maken

3. FreeBSD 9.X en nieuwer installeren

3.1. Overzicht

4. UNIX® beginselen

4.1. Overzicht
4.2. Virtuele consoles en terminals
4.3. Rechten
4.4. Mappenstructuur
4.5. Organisatie van schijven
4.6. Het koppelen en ontkoppelen van bestandssystemen
4.7. Processen
4.8. Daemons, signalen en het stoppen van processen
4.9. Shells
4.10. Teksteditors
4.11. Apparaten en apparaatnodes
4.12. Binaire formaten
4.13. Meer informatie

5. Applicaties installeren: pakketten en ports

5.1. Overzicht
5.2. Overzicht van softwareinstallatie
5.3. Applicaties zoeken
5.4. Het pakkettensysteem gebruiken
5.5. De Portscollectie gebruiken
5.6. Activiteiten na het installeren
5.7. Omgaan met kapotte ports

6. Het X Window systeem

6.1. Overzicht
6.2. X begrijpen
6.3. X11 installeren
6.4. X11 instellen
6.5. Lettertypen gebruiken in X11
6.6. De X beeldschermmanager
6.7. Bureaubladomgevingen

II. Algemene taken

7. Bureaubladapplicaties

7.1. Overzicht
7.2. Browsers
7.3. Productiviteit
7.4. Documentviewers
7.5. Financiën
7.6. Samenvatting

8. Multimedia

8.1. Overzicht
8.2. Geluidskaart installeren
8.3. MP3 audio
8.4. Video afspelen
8.5. TV-kaarten installeren
8.6. MythTV
8.7. Scanners

9. De FreeBSD-kernel instellen

9.1. Samenvatting
9.2. Redenen om een aangepaste kernel te bouwen
9.3. De systeemhardware vinden
9.4. Kernel stuurprogramma's, subsystemen, en modules
9.5. Bouwen en installeren van een aangepaste kernel
9.6. Het instellingenbestand
9.7. Problemen oplossen

10. Afdrukken

10.1. Overzicht
10.2. Inleiding
10.3. Standaardinstallatie
10.4. Geavanceerde printerinstallatie
10.5. Printers gebruiken
10.6. Alternatieven voor het standaard wachtrijsysteem
10.7. Problemen oplossen

11. Linux® binaire compatibiliteit

11.1. Overzicht
11.2. Installatie
11.3. Mathematica® installeren
11.4. Maple™ installeren
11.5. MATLAB® installeren
11.6. Oracle® installeren
11.7. Gevorderde onderwerpen

III. Systeembeheer

12. Instellingen en optimalisatie

12.1. Overzicht
12.2. Initiële instellingen
12.3. Hoofdinstellingen
12.4. Toepassingen instellen
12.5. Diensten starten
12.6. cron instellen
12.7. Gebruik van rc met FreeBSD
12.8. Netwerkkaarten instellen
12.9. Virtuele hosts
12.10. De systeemlogger syslogd configureren
12.11. Instellingenbestanden
12.12. Optimaliseren met sysctl
12.13. Harde schijven optimaliseren
12.14. Fijnafstemming van kernellimieten
12.15. Wisselbestandruimte toevoegen
12.16. Energie- en bronnenbeheer
12.17. FreeBSD ACPI gebruiken en debuggen

13. Het FreeBSD opstartproces

13.1. Overzicht
13.2. Het bootprobleem
13.3. De bootmanager en opstartstadia
13.4. Interactie met de kernel tijdens opstarten
13.5. Device hints
13.6. Init: start van procesbesturing
13.7. Afsluitvolgorde

14. Gebruikers en basis accountbeheer

14.1. Overzicht
14.2. Inleiding
14.3. De superuser account
14.4. Systeemaccounts
14.5. Gebruikersaccounts
14.6. Accounts wijzigen
14.7. Gebruikers beperken
14.8. Groepen

15. Beveiliging

15.1. Overzicht
15.2. Introductie
15.3. FreeBSD beveiligen
15.4. DES, Blowfish, MD5, SHA256, SHA512 en crypt
15.5. Eenmalige wachtwoorden
15.6. TCP Wrappers
15.7. Kerberos5
15.8. OpenSSL
15.9. VPN via IPsec
15.10. OpenSSH
15.11. Bestandssysteem toegangscontrolelijsten (ACLs)
15.12. Monitoren van beveiligingsproblemen met andere software
15.13. FreeBSD beveiligingswaarschuwingen
15.14. Procesaccounting

16.1. Overzicht
16.2. Termen en begrippen van jails
16.3. Introductie
16.4. Creeëren en controleren van jails
16.5. Optimaliseren en administratie
16.6. Toepassing van jails

17. Verplichte Toegangscontrole (MAC)

17.1. Overzicht
17.2. Sleuteltermen in dit hoofdstuk
17.3. Uitleg over MAC
17.4. MAC-labels begrijpen
17.5. De beveiligingsconfiguratie plannen
17.6. Module-instellingen
17.7. MAC-module seeotheruids
17.8. MAC-module bsdextended
17.9. MAC-module ifoff
17.10. MAC-module portacl
17.11. MAC-module partition
17.12. MAC-module Multi-Level Security
17.13. MAC-module Biba
17.14. MAC-module LOMAC
17.15. Nagios in een MAC-jail
17.16. Gebruikers afsluiten
17.17. Problemen oplossen met het MAC-raamwerk

18. Security Event Auditing

18.1. Overzicht
18.2. Sleutelwoorden in dit hoofdstuk
18.3. Installeren van audit ondersteuning.
18.4. Audit Configuratie
18.5. Het audit subsysteem beheren.

19.1. Overzicht
19.2. Apparaatnamen
19.3. Schijven toevoegen
19.4. RAID
19.5. USB-opslagapparaten
19.6. Optische media (CD's) aanmaken en gebruiken
19.7. Optische media (DVD's) aanmaken en gebruiken
19.8. Diskettes aanmaken en gebruiken
19.9. Gegevensbanden aanmaken en gebruiken
19.10. Naar diskettes back-uppen
19.11. Back-up strategieën
19.12. Back-upbeginselen
19.13. Netwerk-, geheugen-, en bestandsgebaseerde bestandssystemen
19.14. Snapshots van bestandssystemen
19.15. Bestandssysteemquota
19.16. Schijfpartities versleutelen
19.17. Het versleutelen van de wisselbestand ruimte
19.18. Highly Available Storage (HAST)

20. GEOM: Modulair schijftransformatie raamwerk

20.1. Overzicht
20.2. GEOM inleiding
20.3. RAID0 - aaneengeschakeld
20.4. RAID1 - spiegelen
20.5. RAID3 - Striping op byte-niveau met toegewijde pariteit
20.6. GEOM Gate netwerk apparaten
20.7. Het labelen van schijven
20.8. UFS logboeken door middel van GEOM

21. Ondersteuning van bestandssystemen

21.1. Overzicht
21.2. Het Z File System (ZFS)
21.3. Linux® bestandssystemen

22. De VINUM volumebeheerder

22.1. Overzicht
22.2. Schijfgrootte
22.3. Snelheid van toegang
22.4. Betrouwbaarheid van gegevens
22.5. Vinum objecten
22.6. Voorbeelden
22.7. Objectnamen
22.8. Vinum instellen
22.9. Het rootbestandssysteem op Vinum

23. Virtualisatie

23.1. Overzicht
23.2. FreeBSD als een gast-besturingssysteem
23.3. FreeBSD als een gastheer-besturingssysteem

24. Lokalisatie - I18N/L10N gebruiken en instellen

24.1. Overzicht
24.2. Beginselen
24.3. Lokalisatie gebruiken
24.4. I18N-programma's compileren
24.5. FreeBSD lokaliseren naar talen

25. FreeBSD updaten en upgraden

25.1. Overzicht
25.2. FreeBSD Update
25.3. Portsnap: een updategereedschap voor de Portscollectie
25.4. De documentatie bijwerken
25.5. Een ontwikkelingstak volgen
25.6. Broncode synchroniseren
25.7. De “wereld” opnieuw bouwen
25.8. Het verwijderen van overbodige bestanden, directories en bibliotheken
25.9. Meerdere machines bijwerken

26.1. Overzicht
26.2. Implementatieverschillen
26.3. Ondersteuning voor DTrace aanzetten
26.4. DTrace gebruiken
26.5. De taal D

IV. Netwerkcommunicatie

27. Seriële communicatie

27.1. Overzicht
27.2. Inleiding
27.3. Terminals
27.4. Inbeldienst
27.5. Uitbeldienst
27.6. Seriële console opzetten

28. PPP en SLIP

28.1. Overzicht
28.2. Gebruik maken van gebruiker PPP
28.3. Kernel PPP gebruiken
28.4. Het problemen oplossen van PPP-verbindingen
28.5. PPP gebruiken over Ethernet (PPPoE)
28.6. Gebruik maken van PPP over ATM (PPPoA)
28.7. Gebruik maken van SLIP

29. Elektronische mail

29.1. Overzicht
29.2. Gebruik maken van elektronische mail
29.3. sendmail instellen
29.4. De Mail Transfer Agent vervangen
29.5. Problemen oplossen
29.6. Geavanceerde onderwerpen
29.7. SMTP met UUCP
29.8. Instellen om alleen te versturen
29.9. Mail gebruiken met een inbelverbinding
29.10. SMTP-authenticatie
29.11. Mail User Agents
29.12. fetchmail gebruiken
29.13. procmail gebruiken

30. Netwerkdiensten

30.1. Overzicht
30.2. De inetd “Super-Server”
30.3. Netwerkbestandssysteem (NFS)
30.4. Netwerkinformatiesysteem (NIS/YP)
30.5. Automatisch netwerk instellen (DHCP)
30.6. Domeinnaamsysteem (DNS)
30.7. Apache HTTP server
30.8. File Transfer Protocol (FTP)
30.9. Bestands- en printdiensten voor Microsoft® Windows® cliënten (Samba)
30.10. Tijd synchroniseren met NTP
30.11. Hosts op afstand loggen met syslogd

31. Firewalls

31.1. Inleiding
31.2. Firewallconcepten
31.3. Firewallsoftware
31.4. De OpenBSD Packet Filter (PF) en ALTQ
31.5. De IPFILTER (IPF) firewall
31.6. IPFW

32. Geavanceerde netwerken

32.1. Samenvatting
32.2. Gateways en routes
32.3. Draadloze netwerken
32.4. Bluetooth
32.5. Bridging
32.6. Verbindingsaggregatie en failover
32.7. Schijfloos werken
32.8. Met PXE en een NFS-root-bestandssysteem opstarten
32.9. ISDN
32.10. Network Address Translation
32.11. Parallel Line IP (PLIP)
32.12. IPv6
32.13. Asynchronous Transfer Mode (ATM)
32.14. Common Address Redundancy Protocol (CARP)

V. Appendix

A. FreeBSD verkrijgen

A.1. CD-ROM en DVD uitgevers
A.2. FTP sites
A.3. BitTorrent
A.4. Subversion-sites
A.5. Anonieme CVS
A.6. CTM gebruiken
A.7. CVSup gebruiken
A.8. CVS labels
A.9. rsync sites

B. Bibliografie

B.1. Boeken & tijdschriften over FreeBSD
B.2. Voor gebruikers
B.3. Voor beheerders
B.4. Voor programmeurs
B.5. Dieper in het besturingssysteem
B.6. Over beveiliging
B.7. Over hardware
B.8. UNIX® geschiedenis
B.9. Tijdschriften en periodieken

C. Bronnen op Internet

C.1. Mailinglijsten
C.2. Usenet-nieuwsgroepen
C.3. World wide webservers
C.4. Email-adressen

D. PGP sleutels

D.1. Beambten
D.2. Leden Kernteam
D.3. Ontwikkelaars

FreeBSD begrippenlijst

Lijst van tabellen
2-1. Voorbeeld van beschrijving van componenten
2-2. Partitieopmaak voor de eerste schijf
2-3. Partitieopmaak voor volgende schijven
2-4. FreeBSD 7.X en 8.X ISO image-namen en verklaring
4-1. Schijf apparaatcodes
19-1. Naamconventies voor fysieke Schijven
22-1. Vinum samenstellingen
27-1. DB-25 naar DB-25 nulmodem-kabel
27-2. DB-9 naar DB-9 nulmodem-kabel
27-3. DB-9 naar DB-25 nulmodem-kabel
27-4. Signaalnamen
32-1. Station Capability Codes
32-2. Een parallelle kabel voor netwerken bedraden
32-3. Gereserveerde IPv6-adressen

Lijst van figuren
2-1. FreeBSD bootloader-menu
2-2. Voorbeeld resultaten hardware-onderzoek
2-3. Landmenu kiezen
2-4. Toetsenbordmenu kiezen
2-5. Usage selecteren in het sysinstall hoofdmenu
2-6. Menu Documentation selecteren
2-7. Sysinstall menu Documentation
2-8. Sysinstall hoofdmenu
2-9. Sysinstall menu Keymap
2-10. Sysinstall hoofdmenu
2-11. Sysinstall opties
2-12. Een standaardinstallatie starten
2-13. Schijf kiezen voor FDisk
2-14. Typische fdisk-partities vóór het wijzigen
2-15. FDisk partitie voor een hele schijf
2-16. Sysinstall menu Boot Manager
2-17. Schijf selecteren verlaten
2-18. Sysinstall Disklabel Editor
2-19. Sysinstall Disklabel Editor met standaardwaarden
2-20. Vrije ruimte voor de rootpartitie
2-21. Grootte van de rootpartitie wijzigen
2-22. Type van de rootpartitie kiezen
2-23. Root mountpunt kiezen
2-24. Sysinstall Disklabel Editor
2-25. Distributies kiezen
2-26. Distributies kiezen
2-27. Mediaselectie
2-28. Ethernetapparaat kiezen
2-29. Netwerkinstellingen voor ed0
2-30. inetd.conf bewerken
2-31. Standaard anonieme FTP instellingen
2-32. FTP welkomstbericht bewerken
2-33. exports bewerken
2-34. Systeemconsole instellingen
2-35. Schermbeveiligingsopties
2-36. Schermbeveiliging activeringstijd
2-37. Systeemconsole instellingen verlaten
2-38. Regio instellen
2-39. Land kiezen
2-40. Tijdzone kiezen
2-41. Muisprotocoltype selecteren
2-42. Muisprotocol kiezen
2-43. Muispoort instellen
2-44. Muispoort instellen
2-45. Muisdaemon inschakelen
2-46. Het testen van de muisdaemon
2-47. Pakketcategorie kiezen
2-48. Pakketten selecteren
2-49. Pakketten installeren
2-50. Pakketinstallatie bevestigen
2-51. Gebruiker kiezen
2-52. Gebruikersinformatie toevoegen
2-53. Gebruikers en groepbeheer
2-54. Install afsluiten
2-55. Netwerkinstellingen - bovenste opties
2-56. Standaard MTA kiezen
2-57. Ntpdate instellingen
2-58. Netwerkinstellingen - onderste opties
22-1. Aaneengeschakeld georganiseerd
22-2. Verdeeld georganiseerd
22-3. RAID-5 georganiseerd
22-4. Een eenvoudig Vinum volume
22-5. Een gespiegeld Vinum volume
22-6. Een verdeeld Vinum volume
22-7. Een gespiegeld en verdeeld Vinum volume
32-1. PXE-opstartproces met NFS-root-mount

Lijst van voorbeelden
2-1. Gebruik van een bestaande, ongewijzigde partitie
2-2. Een bestaande partitie verkleinen
4-1. Voorbeeld schijf-, slice- en partitienamen
4-2. Conceptmodel van een schijf
5-1. Handmatig pakketten downloaden en lokaal installeren
12-1. Een wisselbestand aanmaken op FreeBSD
13-1. boot0 schermafbeelding
13-2. boot2 schermafbeelding
13-3. Onveilige console in /etc/ttys
14-1. Een gebruiker toevoegen aan FreeBSD
14-2. Interactief accounts verwijderen met rmuser
14-3. Interactieve chpass door superuser
14-4. Interactieve chpass door een gewone gebruiker
14-5. Wachtwoord wijzigen
14-6. Als superuser het wachtwoord van een andere gebruiker wijzigen
14-7. Groepen toevoegen met pw(8)
14-8. De lijst van groepsleden instellen met pw(8)
14-9. Een nieuw lid aan een groep toevoegen met pw(8)
14-10. id(1) gebruiken om groepslidmaatschap te bepalen
15-1. SSH gebruiken om een veilige tunnel te maken voor SMTP
19-1. Het gebruik van dump via ssh
19-2. Het gebruik van dump via ssh met ingestelde RSH
19-3. mdconfig gebruiken om een bestaand beeld van een bestandssysteem aan te koppelen
19-4. Nieuwe bestandsgebaseerde schijf aanmaken met mdconfig
19-5. Instellen en aankoppelen van een bestandsgebaseerde schijf met mdmfs
19-6. Nieuwe geheugengebaseerde schijf aanmaken met mdconfig
19-7. Nieuwe geheugengebaseerde schijf aanmaken met mdmfs
20-1. Partities op de opstartschijf labelen
27-1. Terminalregels aan /etc/ttys toevoegen
29-1. Configureren van de sendmail toegangsdatabase
29-2. Mailaliassen
29-3. Voorbeeld van een mailtabel voor een virtueel domein
30-1. Het instellingenbestand van inetd herladen
30-2. Een export aankoppelen met amd
30-3. Django installeren met Apache2, mod_python3 en PostgreSQL
30-4. Apache-configuratie voor Django/mod_python
32-1. LACP-aggregatie met een Cisco® switch
32-2. Failover-modus
32-3. Failover-modus tussen bekabelde en draadloze interfaces
32-4. Netwerk van afdelingskantoor of thuis
32-5. Hoofdkantoor- of ander LAN
A-1. SSH gebruiken om de src/ tree uit te checken:
A-2. Iets uitchecken uit -CURRENT (ls(1)):
A-3. SSH gebruiken om de src/ structuur uit te checken:
A-4. De versie van ls(1) in de 8-STABLE tak uitchecken:
A-5. Een lijst wijzigingen maken (als unified diffs) voor ls(1)
A-6. Uitzoeken welke modulenamen gebruikt kunnen worden:

		Volgende
		Voorwoord